1) Over de Nationale Wetenschapsagenda
Wat wil Nederland weten? Vanuit die gedachte is de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) door een innovatief proces met de inbreng van burgers en wetenschappers tot stand gekomen: elke Nederlander kreeg de kans om online vragen aan de wetenschap te stellen. De nationale kennisgemeenschap, verenigd in de Kenniscoalitie, heeft de opgehaalde vragen tot 140 clustervragen gebundeld, waaruit 25 routes zijn geformuleerd.
De NWA omvat vragen waar afstemming en samenwerking meerwaarde heeft om wetenschappelijke en maatschappelijke doorbraken te realiseren. De NWA stimuleert daarom samenwerking tussen alle verschillende partners, zodat het geheel meer is dan de som der delen. Het doel van de NWA is het leveren van een positieve en structurele bijdrage aan de mondiale kennismaatschappij van morgen, waar nieuwe kennis gemakkelijk doorstroomt van onderzoeker naar gebruiker en waar nieuwe vragen vanuit de praktijk en de samenleving snel en vanzelfsprekend ingang vinden in nieuw onderzoek.2) Over NWA Safe-by-Design
Dit NWA-programma stimuleert de ontwikkeling en implementatie van een praktische Safe-by-Design aanpak voor het ontwerp van chemische stoffen, materialen, producten en processen. Safe-by-Design is een iteratief, interactief, interdisciplinair ontwerpproces waarin veiligheid en gezondheid vanaf een vroeg stadium van ontwikkeling en gedurende het hele ontwerpproces als centrale waarden in kaders worden meegenomen, zodat de resulterende producten en processen veiliger zijn voor mens en milieu.
Wederzijds leren staat centraal in dit programma. Het vroegtijdig meewegen van gezondheids- en milieueffecten vraagt niet alleen om fundamentele chemische en toxicologische kennis, maar ook om praktijkgerichte kennis van productieprocessen, het toekomstig gebruik van de stoffen en processen en hun effecten gedurende de levenscyclus. De hele kennisketen zal dus een belangrijke rol spelen bij het onderzoek: daarom is vanaf de vraagarticulatie tot aan de uitvoering intensieve samenwerking nodig van in ieder geval proces- en productontwikkelaars, chemici, toxicologen, milieukundigen, veiligheidsdeskundigen, arbeidshygienisten,risicobeoordelaars, ketenpartijen, geestes- en sociale wetenschappers en maatschappelijke partijen.
Een Safe-by-Design-aanpak vraagt om een anticiperend veiligheids- en gezondheidsbewustzijn van proces- en productontwikkelaars, onderzoekers en het management van bedrijven dat investeringsbeslissingen neemt. Het vraagt om ontwerpkeuzes op basis van een kritische afweging van de mogelijke schadelijke effecten gedurende de levenscyclus van het beoogde chemische product of proces, inclusief maatschappelijke en ethische dimensies. Daarbij is vroegtijdige onderkenning van belang: de bewuste omgang met onzekerheden in ontwerp, effectbeoordeling, beoogde toepassing(en) en daadwerkelijk gebruik. Daarom is samenwerking tussen wetenschappelijke disciplines onderling (interdisciplinair) en met ketenpartijen (transdisciplinair), werknemers, gebruikers, maatschappelijke actoren en overige belanghebbenden (bv. omwonenden) onmisbaar.
3) Onderzoek in twee fasen
In fase 1 werken consortia ieder voor zich binnen de toe te wijzen onderzoeksprojecten toe naar de ontwikkeling van een praktische Safe-by-Design aanpak, op basis van een concrete casus in één van de volgende vier casuscategorieën:
a) Safe-by-Design van een nieuw chemisch industrieel proces
Het (conceptueel) ontwerp van een nieuw, veilig, innovatief industrieel chemisch proces (of vervanging van een bestaand proces) dat in de Nederlandse praktijk kan worden toegepast.
b) Safe-by-Design van een nieuwe chemische stof of materiaal
Het ontwerp van nieuwe stoffen of nieuwe materialen waarbij eventuele veiligheids-, gezondheids- en milieurisico’s in de levenscyclus nog onbekend zijn of waarbij er aanwijzingen of vermoedens zijn dat deze stoffen of materialen mogelijk problemen kunnen geven.
c) Safe-by-Design door een veilige chemische substitutie
Het ontwerp van een veilig chemisch alternatief voor een schadelijke chemische stof (bijvoorbeeld carcinogene, mutagene of reprotoxische (CMR)-stoffen) in een product of materiaal, waarbij de mogelijke effecten van de stof gedurende de gehele levenscyclus worden meegenomen.
d) Safe-by-Design door een alternatieve, veilige functievervulling zonder chemische substitutie
De functionele vervanging van een stof of product door een veilig, alternatief ontwerp waarin geen zorgwekkende chemische stoffen gebruikt worden. Het gaat hier om een ontwerp van een veiliger alternatief voor een product door de functie van een zorgwekkende stof op een andere manier dan via chemische substitutie te vervullen.
In fase 2 wordt nader invulling gegeven aan de doelstelling van het programma zoals omschreven in paragraaf 2.2 door de in fase 1 toegewezen consortia gezamenlijk een overkoepelend verbindingsproject op te laten stellen (zie ook 3.4.2). Het primaire doel van dit overkoepelende verbindingsproject is het integreren van de kennis uit de individuele onderzoeksprojecten evenals het bieden van een mogelijkheid tot reflectie bij de uitwerking van de casussen. Daarnaast faciliteert het overkoepelend verbindingsproject gedurende de looptijd van het programma het wederzijds leren van de casuïstiek over de onderzoeksprojecten heen. Het overkoepelende verbindingsproject heeft bovendien als doel om op grond van de methodes die in de onderzoeksprojecten ontwikkeld worden tot een overkoepelende aanpak te komen.
4) Deadline
De deadline voor het indienen van aanvragen voor onderzoeksprojecten (fase 1) is 18 januari 2022 vóór 14:00.00 CET.
De deadline voor het indienen van het overkoepeld verbindingsproject (fase 2) is 12 oktober 2022 vóór 14:00.00 CE(S)T.
5) Meer weten?
Meer informatie over het programma en de call for proposals is te vinden op de NWO website.
